Vaarwel thuis en hallo thuis.

Lieve iedereen,

Zoals de meeste mensen wel weten ben ik al weer een paar dagen terug in Nederland...terug in de kou! Van 40 graden naar 5. Gewapend met dikke muts en truien trotseer ik dapper het gure weer, maar het is wel even wennen. Toch is het leuk om iedereen weer te zien, mijn verhalen te vertellen en foto's te laten zien. Daarom hier het laatste deel van mijn Cambodja-verhaal.

Na het rondreizen namen mijn travelbuddy Alex en ik de boot naar Koh Rong, een eiland dichtbij Koh Rong Samloem. Op de boot ontmoetten we een andere volunteer, Brigitte. Samen met haar waren we voorlopig de enige drie vrijwilligers. Na een paar dagen druppelden er nog wat andere mensen bij, maar in totaal waren we meestal met niet meer dan 10 mensen. Wat een verschil met Koh Rong Samloem, waar we wel met 40 waren! Wij als kleine groep raakten al snel heel goed bevriend met elkaar en door iedereens enthousiaste instelling hebben we veel bereikt.

Het marine conservation project was nog maar net een paar weken gestart op Koh Rong, wat betekende dat alles nog ontdekt moest worden. 's Ochtends stonden we met z'n alle voor een grote kaart van Koh Rong met de vraag ''waar zullen we vandaag duiken?''. Zo trokken we erop uit met onze boot zonder te weten op wat voor soort plek we terecht zouden komen. Een prachtig rif? Een kale zandbodem? Niemand wist het, want niemand had er ooit gedoken. Soms hadden we geluk en soms niet. We hebben van alles ontdekt; mooie riffen, ondiepe riffen, door-vissersboten-vernielde riffen en zelfs broedgrond voor zeepaardjes (waar piepkleine babyzeepaardjes van 2 cm. waren, héél erg lief). En aangezien wij de riffen ontdekt hadden, mochten wij ze ook namen geven :). Na de discovery dives begon het wetenschappelijke onderzoek weer. We hebben ''bomen'' gemaakt van pvc buizen en tegeltjes die we onderwater hebben geplaatst en waar koraal op kan groeien (over drie maanden worden de tegeltjes eraf gehaald en kan er precies worden vastgesteld wat voor soorten koraal er op de riffen leven en in wat voor verhoudingen), we hebben de grenzen van de broedgrond van zeepaardjes vastgesteld en we hebben de gezondheid van de door ons ontdekte riffen bepaald. Koh Rong Samloem is al een legaal beschermd conservation area, Koh Rong nog niet. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we de regering van Cambodja met op onderzoek gebaseerde feiten laten zien wat het verschil is in gezondheid van de riffen tussen beschermd gebied (Koh Rong Samloem) en onbeschermd gebied (Koh Rong). En dat was soms duidelijk te zien. Op plekken waar je de vorige dag nog had gedoken en allemaal zeepaardjes had gezien, waren opeens duidelijke sporen te zien van trolling boats. Deze boten hebben netten die vanaf het oppervlak tot aan de bodem reiken en álles meesleuren. Vis, losse rotsen, zeegras, zeepaardjes, stukken koraal; er wordt geen verschil gemaakt. Het zijn enorme littekens in een prachtige omgeving, wat best schokkend is om te zien. En als je de volgende avond dan de vissersboten vanaf de pier ziet vertrekken, met de trolling nets al in de aanslag, voel je je machteloos. Want op dit moment kunnen we er nog niks aan doen. Het is natuurlijk moeilijk voor de lokale bewoners en vissers, want zij hebben vis nodig voor hun dagelijke eten en inkomen. Wat ze niet begrijpen is dat als ze álles wegvangen, inclusief de jonge vissen en octopussen, dat er dan op een gegeven moment niks meer over blijft. Er zijn andere methodes om te vissen, die misschien langer duren, maar die er wel voor zorgen dat ze over tien jaar ook nog te eten hebben.

Zoals jullie dus zien is het niet een kwestie van komen, de situatie overzien en even je eigen mening doordrammen. Om iets te bereiken moeten we samenwerken met het dorp en een band van vertrouwen opbouwen. Daarom lagen we niet alleen in het water, we werkten ook in het dorp. Net zoals op Koh Rong Samloem hebben ze op Koh Rong geen besef van afvalverwerking. Het strand naast het dorp werd pas na een paar dagen herkend als strand - nadat de metershoge berg afval daar weg was gehaald. We hebben afvalsbakken ingevoerd, waar de dorpelingen nu hun afval ingooien (meestal dan), die we leegden onder ons zelfgebouwde afdakje (bescherming tegen regen, voor in het natte seizoen) en vervolgens in de verbrandingsoven schepten. Denk je de temperatuur van 40 graden in en hoe het dan voelt om naast een verbrandingsoven te staan waar de vlammen metershoog uitslaan en de rook in je ogen prikt - een sauna is er niks bij. Maar als je dan ziet dat de berg afval langzaam in een heuveltje veranderd en dan opeens niet meer bestaat, dat geeft enorm veel voldoening. En om ons te bedanken nodigden de dorpelingen ons vaak uit om wat te eten...en om wat te drinken. Zelf drinken ze op ieder moment van de dag, beginnend om 8 uur 's ochtends, en als iemand in Cambodja je wat te drinken aanbiedt is het zeer onbeleefd om te weigeren. Zo kwam het dat wij meerdere malen gezellig om 9 uur 's ochtends zelfgebrouwen rijstwijn zaten te drinken, niet echt mijn idee van een gezond ontbijt. En om het nog leuker te maken; een teken van vriendschap in Cambodja is samen je hele glas in één keer leegdrinken. Weigeren betekent het afwijzen van vriendschap. En natuurlijk wil het hele dorp laten zien dat ze je als een vriend beschouwen. Jippie. Nee, ik doe nu wel sarcastisch, maar het was een geweldige culturele ervaring die je niet overal meemaakt. De gastvrijheid van de mensen is enorm en we kregen niet alleen drankjes, maar ook schalen vol heerlijke vis, inktvis en garnalen. De leukste keer was toen we samen met de chief van het dorp en de gouverneur van de hele Sihanoukville-provincie (een erg belangrijke man, met veel familieleden die in de regering zitten) rijstwijn dronken met hele stukken gedroogde slang, aap en gordeldier erin. Eventjes je glas goed rondschudden en dan in één keer opdrinken. De stukjes aap hadden de vorm van gedroogde besjes, wat me een angstig voorgevoel gaf. Ik heb maar niet gevraagd welk deel van de aap het precies was.

Natuurlijk hebben we nog veel meer gedaan. We hebben gebouwen geschilderd, Engelse lessen gegeven, een houten bank gebouwd bovenop een heuvel waar je een prachtig uitzicht hebt en allerlei verbeteringen aangebracht aan ons huis. Ons huis was trouwens geweldig. Samen met de andere vrijwilligers deelde ik een huis aan het einde van de pier, naast het huis van de gouverneur. Gebouwd op palen en gemaakt van krakkemikkige planken, daar voel je pas écht dat je op de zee leeft. Het was mijn droomhuis. Je kon de zee altijd zien, dwars door de grote kieren in de vloer (vissen, krabben en zelfs zeepaardjes, recht onder je) en vanaf de veranda kon je elke avond een prachtige zonsondergang zien. Wat kan ik me nog meer wensen? Er zwom zelfs een keer een drie meter lange stierhaai recht naast ons huis. Volgens de aanwezige mariene bioloog de meest agressieve haai die er is (als je het testosteronlevel van een man het getal 6 geeft, dan is het level van een stierhaai 10000). De duik erna keek ik meerdere malen goed om me heen of ik niet ergens een bedreigende schaduw zag, maar de stierhaai zagen we niet meer. Wél ontdekten we iets anders; bommen. Onontplofde bommen die dateren uit de Vietnamoorlog! Op dit moment zijn ze nog op zoek naar een ontmantelingteam dat kan duiken. Eerlijk waar, ik had nooit gedacht dat we zoiets zouden ontdekken (dat rif hebben we met recht Kaboom Reef genoemd).

En dan opeens ben je weer thuis, in een veel minder spannend land, maar wel mijn geboorteland dat ik (ondanks de kou) toch ook lief heb. Ik mis Sri Lanka, ik mis Cambodja, ik mis de zon, mijn fried noodles voor ontbijt en het meeste mis ik de zee. Maar ik hou er ook van om weer bij iedereen te zijn die ik lief heb, om de frisse lentelucht in te kunnen ademen en om me klaar te maken voor de universiteit. Ik heb een GEWELDIGE tijd gehad (Koh Rong was mijn droomeiland) en meer geleerd dan ik van alle studieboeken zou hebben gekunt waar ik ontzettend blij mee ben en dankbaar voor ben en mijn studententijd en mariene biologie studeren wordt vast ook geweldig. Toen ik Koh Rong verliet, verliet ik mijn thuis, maar tegerlijkertijd ging ik ook weer terug naar huis. Een andere volunteer die tegelijk met mij vertrok zei ''Beter te vertrekken met het gevoel dat je van de plek houdt, dan weg te gaan en te weten dat je er eigenlijk te lang bent gebleven'', en dat is helemaal waar. Ik geniet gewoon van alles en ben met elk moment blij, of ik nou in Azië ben of Europa. En wie weet....de kans om verder te reizen kan dichterbij liggen dan ik denk. Life is full of surprises!

Veel liefs en bedankt voor al jullie leuke berichtjes de afgelopen maanden,
Luna